.jpg)
Bir takvim yılının bitip yeni bir takvim yılına
başlanması anlamına gelen yılbaşının dünyanın çeşitli ülkelerinde nasıl
kutlandığını biliyor musunuz?
ÇİN
Ay (Lunar) takvimi
kullanılan ve her yılın bir hayvan ismi aldığı Çin'de yeni yıl 21 Ocak ile 21
Şubat arasında kutlanır. Çin’de yeni yıl kutlamaları birinci gün başlayıp 15 gün sürer ve ‘kâğıt
fener’ festivali ile kapanır. Kâğıt fener festivalinde neredeyse büyün sokaklar
resimlerdeki gibi kâğıt fenerlerle süslenir.
Çin’de yeni yıl aile
birlikteliği anlamına gelir. Öyle ki bu yemek yeme tarzlarına bile yansımıştır.
Örneğin tavuk ve balık aile birlikteliğinin sembolü olduğu için bütün olarak
yenir. Uzun makarnadan yapılan yılbaşı yemekleri ise, uzun bir ömrü sembolize
eder. Hatta geleneklere göre bunları yerken ya da pişirirken kesmek uğursuzluk
olarak kabul edilir. Yeni yılda mandalina ve portakallar elden ele geçirilir.
Çünkü onlara göre mandalina şansı, portakal zenginliği temsil eder.
JAPONYA
Ağırlıklı Budist ve
Şinto olan Japonya’da 1-3 Ocak arasında kutlanan yılbaşı ülkenin en sevilen
şenliğidir. Öyle ki, bu üç gün içinde sokakta karşılaştığınız herkese ‘Mutlu
yıllar dilerim' (Aki maşite omedetu gozaimasu) diye hitap etmeniz beklenir.
Baharın gelişi ve yeniden doğuş zamanı ile ilişkilendirilen bu senliğe Gancitsu
(İlk Gün) ya da Şogatsu (Temel Ay) adı verilir. Japonya’da yılbaşı, ev
temizliği, şenlikler, karşılıklı ziyaretler ve armağanlarla kutlanır. Evin
girişine ya da kapısına kötü ruhları kovduğuna inanılan ‘simenava’ (pirinç
sapından yapılmış kutsal ip) asılır ve talih zenginlik ve uzun ömür getirmesi
için eğreltiotu turunç ve istakozla süslenir. Şogatsu süresince özel yılbaşı
yemekleri hazırlanır ve bunlara ‘osechi ryouri’ adı verilir. Bunlar ‘jubako’
denilen lake kaplı ve kat kat kutular içinde servis edilir. Kutulara giren
yemekler rengârenktir ve her bir yiyecek farklı bir anlam ifade eder. Örneğin
karidesler ‘uzun ömür', tatlı siyah fasulyeler ‘sağlık’, ringa balığı (herring)
havyarı ‘doğurganlık’, teriyaki sosunda hamsiler iyi bir ‘hasat’, tatlı kestane
ve tatlı patates püresi ise ‘mutluluk’ ifade eden yiyecekler olarak kutulara
konur. İfade ettikleri temennilerin gerçekleşmesi dileğiyle yeni seneye
girerken bu yiyecekler yenir. Bir de ‘mochi’ adında yılbaşına özel pirinç
kekleri pişirilir.
AVUSTRALYA
Yeni yıl Avustralya’da
yaz gününe denk geldiği için buradaki kutlama ve yeme-içme gelenekleri buna
göre değişir. Yılbaşı kutlamaları 31 Aralık gece yarısı başlar ve ertesi gün
boyunca devam eder. Bu kutlamaların en büyük özelliği de olabildiğince çok
gürültü çıkarmaktır. Bu da maytaplar, havai fişekler, kornalar, ıslıklar,
kaynana zırıltılarıyla sağlanır. Bu âdetin kökeni ise Ortaçağ Avrupa’sındaki ve
Pagan geleneklerine dayanır. Çok tanrılı Ortaçağ kır dinleri olan ‘pagan’
inancında, yıl bitimlerinde eski yıldan kalan kötü ruhları kovmak amacıyla
gürültü çıkarılır ve ateş yakılırmış. Ateş yakma âdeti Avrupa’nın bazı
yerlerinde, örneğin Orkney Adaları’nda halen devam eden bir yeni yıl geleneğidir.
Avustralya’da 1 Ocak günü önemli bir resmi tatil olduğu için vatandaşlar bu
günü ‘piknik' veya plajlarda kamp yaparak değerlendirmeyi seçerler. Bu nedenle
Avustralya’da yılbaşı yemeği demek piknik yemekleri ve mangal partisi demektir.
BREZİLYA
Brezilya’da 31 Aralık gecesi ‘macumba’ inancına mensup
rahibeler, mavi-beyaz giyinerek Rio de Janeiro’nun İpanema plajında büyük
‘festa de lemanja’ törenleri düzenlerler. Bu törenlerde içi çiçekler, parfümler
ve yanan mumlarla doldurulmuş minik kayıklar kıyıdan denize salınarak deniz
(su) tanrıçası Lemanja’ya armağan edilir. Diğer Riolular ise bembeyaz giysiler
içinde Copacabana plajında durmaksızın dans ederler. Brezilya kültüründe ve
inançlarında mercimek zenginliği ve bereketi ifade ettiği için, yeni yılın
birinci günü mutlaka mercimek çorbası ile mercimekli pilav pişirilip yenir.
